Mariaconcetta Costantini w artykule zamieszczonym w "The Gaskell Society Jornal" w 1997 roku poddając analizie opowiadanie Elizabeth Gaskell "The Sexton's Hero", uważa, że jest to przykład literackiej redefinicji bohaterstwa w kontekście społecznych i estetycznych przemian epoki wiktoriańskiej.
W liście do Herberta Greya (1859) Gaskell zachęca młodego pisarza, by czerpał inspirację z życia innych ludzi, a nie z własnych przeżyć. Uważa, że codzienne spotkania z „żywymi ludźmi” są źródłem dobrych fabuł.
Opublikowane w 1847 roku w Howitt’s Journal opowiadanie "The Sexton’s Hero" ukazuje głęboką przemianę wartości w epoce wiktoriańskiej.
Narracja rozpoczyna się w spokojnym wiejskim kościele, gdzie narrator i jego przyjaciel Jeremy rozmawiają o tym, czym jest prawdziwe bohaterstwo. Rozmowa, która następuje, przeciwstawia tradycyjną odwagę militarną chrześcijańskiemu modelowi bohaterstwa, opartego na poświęceniu i wytrwałości.
Ich dyskusję przerywa stary grabarz, który opowiada historię Gilberta Dawsona — człowieka, który zginął, ratując jego i jego żonę Letty podczas niebezpiecznej przeprawy przez zatokę Morecambe.
W kontraście do wspomnianych przez Jeremy’ego „bohaterów dawnych czasów, których jedynym obowiązkiem była osobista dzielność”, opowieść grabarza ukazuje nowy wzorzec skromnego bohaterstwa, inspirowanego chrześcijańską ideą miłości bliźniego.
Gilbert, wcześniej wyśmiewany jako „tchórz” za odmowę walki, okazuje się bohaterem w najczystszym, chrześcijańskim sensie — umiera ratując innych - jego odwaga polega nie na przemocy, lecz na poświęceniu i miłości bliźniego. Gaskell celowo odwraca tradycyjne znaczenie słowa „tchórz”, nadając mu nowe, pozytywne konotacje: łagodność, niewinność, pacyfizm. Dzieci, które nie rozumieją społecznych etykiet, instynktownie lgną do Gilberta, co podkreśla jego moralną siłę.
Opowiadanie wpisuje się w szerszy nurt refleksji nad bohaterstwem w Anglii lat 40. XIX wieku, kiedy to wielu pisarzy próbowało dostosować romantyczne ideały do realiów przemysłowego społeczeństwa. Gaskell, świadoma rosnącej roli klasy robotniczej, przedstawia bohatera skromnego, zwykłego, ale głęboko moralnego — wzór do naśladowania dla „zwykłych ludzi”. Gilbert Dawson nie przypomina ani romantycznego Heathcliffa z powieści Emily Brontë, ani „Wielkiego człowieka” z dzieła Thomasa Carlyle’a. Jego siła tkwi w codziennych czynach, w cichej wierze i w gotowości do poświęcenia.
Kulminacyjny moment ratunku rozgrywa się w groźnym morskim krajobrazie, który znosi granice czasu i rzeczywistości, stając się przestrzenią pojednania i duchowej przemiany. Symboliczna przemiana Johna Knipe’a, dawnego rywala Gilberta, który po jego śmierci porzuca pracę i osiedla się wśród grobów bliskich, stanowi powtórzenie aktu poświęcenia. Jego fizyczne osłabienie, samotność i melancholia są wyrazem świadomego odrzucenia ziemskich przyjemności i zwrócenia się ku duchowej refleksji. Motyw ciemniejącego wzroku Knipe’a, powracający w jego opowieści, przywołuje obrazy śmierci i izolacji — zarówno fizycznej, jak i emocjonalnej.
"The Sexton’s Hero" to nie tylko opowieść o poświęceniu, ale także głęboka refleksja nad tym, czym jest prawdziwe bohaterstwo w czasach społecznych przemian. Gaskell, poprzez subtelną grę znaczeń i kontrastów, proponuje nowy model literacki — realistyczny, moralny i dostępny dla każdego.
Źródło:
Mariaconcetta Costantini, The Concept of the Heroic in Elizabeth Gaskell's The Sexton's Hero, w: The Gaskell Society Journal, Vol. 11 (1997), pp.77-85.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz