Poniżej opublikuję streszczenie artykułu Marie Fitzwilliam „Mr Harrison’s Confessions: A Study of the General Practitioner’s Social and Professional Dis-ease in Mid-Nineteenth Century England” opublikowanego w The Gaskell Society Journal (1998).
Autorka artykułu Marie Fitzwilliam analizuje opowiadanie Elizabeth Gaskell Mr. Harrison’s Confessions (1851), znane jako humorystyczny poprzednik Cranford. Historia młodego lekarza, który po studiach w Londynie rozpoczyna praktykę na prowincji, stanowi punkt wyjścia do refleksji nad społeczną i zawodową pozycją lekarzy ogólnych (general practitioners) w Anglii połowy XIX wieku.
Autorka podkreśla, że Gaskell, wychowana w Knutsford, dobrze znała realia życia lekarzy wiejskich – jej wuj, Peter Holland, był znanym lekarzem. W opowiadaniu ukazany jest nie tylko komizm małomiasteczkowych plotek i nieporozumień, ale też głęboki problem – społeczny niepokój (dis-ease) lekarzy ogólnych, którzy znajdowali się między światem klas niższych i wyższych oraz między sferą prywatną a publiczną.
W XIX wieku istniał trójpodział zawodów medycznych: lekarz (physician), chirurg (surgeon) i aptekarz (apothecary). Lekarze ogólni zajmowali pozycję pośrednią, łącząc obowiązki chirurga, położnika i farmaceuty. Mimo ciężkiej pracy zarabiali niewiele i nie cieszyli się prestiżem lekarzy konsultantów z wyższych klas. Ich praca miała cechy rzemiosła i handlu, co w hierarchicznej Anglii obniżało status zawodowy.
Fitzwilliam argumentuje, że dodatkowym źródłem niepewności była pewna "dwuznaczność” pozycji lekarza ogólnego. W przeciwieństwie do innych mężczyzn-profesjonalistów, którzy pracowali w przestrzeni publicznej, GP działał w przestrzeni domowej — często w kobiecym świecie sypialni i łóżka chorego. To powodowało, że jego obecność mogła być odczytywana jako nieprofesjonalna lub zbyt intymna. W konsekwencji lekarze przykładali wielką wagę do zewnętrznych oznak profesjonalizmu: ubioru, manier, sposobu mówienia.
Postać starszego lekarza, pana Morgana, symbolizuje „starą szkołą” medycyny - skupioną na etykiecie, grzeczności i reputacji, kosztem naukowej skuteczności. Młody pan Harrison reprezentuje nowe pokolenie lekarzy, wykształconych w Londynie, opartych na nowoczesnej wiedzy i technice. Konflikt między nimi odzwierciedla przemianę w samej profesji – od „dżentelmeńskiej grzeczności” ku naukowej profesjonalizacji.
W toku opowiadania Harrison musi zmagać się zarówno z błędami swojego mentora, jak i z opinią społeczności, która bardziej ceni pozory niż rzeczywiste umiejętności. Dopiero dzięki nowoczesnemu leczeniu ratuje życie dwóch pacjentów i zdobywa uznanie - a wraz z nim społeczny awans i małżeństwo z córką pastora. Starszy Morgan żeni się z gospodynią, co symbolicznie kończy jego karierę i erę „starej medycyny”.
Fitzwilliam uważa, że Gaskell, poprzez komediową fabułę, ukazała realne napięcia: zależność lekarzy od opinii pacjentów, ich walkę o status, konflikt między nauką a konwenansem oraz znaczenie profesjonalizacji dla poprawy prestiżu medycyny.
Można to ująć w następujących punktach:1) tematem powieści jest społeczna i zawodowa pozycja lekarzy ogólnych w Anglii połowy XIX wieku.
- Gaskell znała realia zawodu lekarza dzięki rodzinie; historia młodego doktora odzwierciedla napięcia społeczne i klasowe epoki.
3) wątek płci - lekarz ogólny (general practitioner) funkcjonował w „kobiecej” przestrzeni domu i sypialni, co osłabiało jego męski i zawodowy autorytet.
4) symbolika postaci:
Mr. Morgan – stare, konwenansowe pokolenie lekarzy; liczy się wygląd i maniery.
Mr. Harrison – młoda generacja; wiedza naukowa, nowoczesna medycyna.
5) konflikt pokoleń: różnice w metodach leczenia (stare - amputation, nowe - farmakologia) i podejściu do pacjenta.
6) motyw reputacji: społeczność ocenia lekarzy po manierach i statusie, nie po skuteczności leczenia.
Podsumowując, Gaskell pokazuje, że prawdziwy postęp medycyny i poprawa prestiżu lekarzy nastąpiły dzięki nauce i profesjonalizacji, a nie przez społeczne pozory.
Ilustracja: film: "Życie w Cranford" (BBC 2007)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz